27 Mayıs'ın 50 yıllık görüntüleri - Video

Yassıada duruşmalarının hakaret dolu kayıtları 50 yıl sonra ilk kez gün yüzüne çıktı. Mahkeme sonucunun davanın başında belirlendiği, Yassıada'da yapılanın bir yargılama değil, suçu örtme girişimi olduğu bugüne kadar çeşitli delillerle ispatlandı. Darbenin 50. yıldönümünde Zaman'ın ortaya çıkardığı fotoğraf ve görüntüler de, yaşanan hukuk katliamını gözler önüne seriyor.








MENDERES, ADA KOMUTANI ALBAY TARIK GÜRYAY'IN ODASINA GETİRİLİYOR 





MENDERES SORUŞTURMA KOMİSYONU ÖNÜNDE SAVUNMA YAPIYOR



Başbakan Adnan Menderes, Yassıada'da tutuklu bulunduğu süre içerisinde soruşturma komisyonu tarafından defaatle sorgulandı. İzleyeceğiniz bu görüntülerdeki çarpıcı detaylar, halkın nasıl bir kara propaganda ile karşı karşıya olduğunun da bir göstergesi. Menderes'in ayakkabılarına, çoraplarına yapılan yakın çekimler, elinde buruşuk mendili ile heyet karşısında ifade verirken çekilen görüntüler... Tüm bu kurgular, adeta bu görüntüleri izleyenler üzerinde bir psikolojik baskı oluşturmayı hedeflemiş. Öte yandan görüntülerin tümüne bakıldığında Menderes'e duyulan hıncın büyüklüğü ortaya çıkıyor. TUTUKLU MİLLETVEKİLLERİ KOĞUŞLARINDA 

 

27 Mayıs darbesinden sonra 'yargılanmak' üzere Yassıada'da tutuklu bulunan milletvekilleri. Kayıt sırasında kamera arkasından verilen komutlarla hareket ettikleri açıkça ortada olan vekiller. Kameraya komutla bakıyor, komutla koğuş içinde yürüyor hatta komutla gülümsemek zorunda bırakılıyorlar. MAHKEME HEYETİ




27 Mayıs darbesinden sonra Yassıada'da tutuklu bulunan milletvekilleri ve üst düzey yöneticiler, etrafı dikenli tellerle çevrili alanda volta atıyor.

MENDERES SAVUNMA 1




MENDERES SAVUNMA 2



YEMEK HAKARET



Belgeler, Genelkurmay Foto Film Merkezi tarafından kurgulanmış. Bu görüntülerden birinde Bayar ve Menderes, çekim için hazırlatılan yemeği yerken görülüyor. Seslendiren kişi, 'Sofrada bir tek havyar eksik' diyor. Menderes, çekimin bir an önce bitmesi için yer gibi yapıyor. Bu durum, 'Poz vermeden edemez' şeklinde yansıtılıyor. Onur kırıcı bu görüntüler, Celal Bayar'ı intihar girişimine sürüklüyor. MAHKEME HEYETİ

Devamı ...

Türkçe Ezan ve Menderes Kitabı

Her şey 1932 Ocak’ında başlamıştı. Türkiye o tarihten itibaren tam 18 yıl boyunca ezanı, “Tanrı uludur, Tanrı uludur…” şeklinde dinleyecekti. Ancak acaba bu “ezansız yıllar”da neler yaşandı? Mustafa Armağan, 60. yıldönümünde ezanın Türkçeleştirilme sürecini ve bu süreçte yaşananları belgeler, gazete kupürleri ve görgü tanıklarının dilinden gündeme getirdi.

 

Bir yıldır sizlerin katkılarıyla hazırladığımız Türkçe Ezan ve Menderes adlı kitap tamamlandı. Aşağıdaki bilgileri sizlerle paylaşmak istedik.

Mustafa Armağan Türkçe Ezan ve Menderes’le sözlü tarihin kapılarını çalmanın ne denli bereketli bir emeğe dönüşebileceğini gösteriyor. Başında bulunduğu gönüllü bir grupla Türkçe ezanın okunduğu günleri ve ezanın Arapça okunmasının serbest bırakıldığı 16 Haziran 1950 gününü yaşayanları bulup konuşturmuş ve o büyük günün tek bir kare fotoğrafını çekmeyi denemiş.

O tek kare fotoğrafta ağlayan, sevinen, coşan, yüzü gülen bir Türkiye var. Yakın tarihimizin nadir rastlanan güzel günlerinden birisinin öyküsüdür anlatılan.  

• Tek beslenme kaynağı ezan olan bir felçli hastanın Türkçe ezan okununca hayat damarlarının nasıl kuruyup üçüncü gününde aniden öldüğünü okuyacaksınız.

• Ağlamaktan ezan okuyamayan müezzinlerden tutun da Arapça ezan okumak için deli raporu almaya razı olanlara kadar bir yığın hikâye yatıyor bu kitapta. 

Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş’tan Van’daki Ayşi Nineye, Prof. Şerafettin Gölcük’ten son Osmanlı müezzinlerinden Tahir Çağıran’a, Bediüzzaman’ın talebesi Mehmet Kırkıncı’dan Çorum’un Alaca ilçesinden “46 Demokratı” Mustafa Kağızman’a, ezan Arapça okunduğunda bu haberin orduda un helvasıyla kutlandığını hatırlayan emekli Yarbay Cemal Yıldız’dan Hatay’da çocukların “Uyumazsan Türkçe ezan okurum ha!” diye korkutulduğunu söyleyen Mehmet Duran’a kadar onlarca tanığın dilinden ezanın bilinmeyen gerçekleri bu sözlü tarih çalışmasıyla ilk kez gün yüzüne çıkıyor.

Kitapta ayrıca Mustafa Armağan’ın kaleme aldığı geniş bir çerçeve yazısı ile basılı kaynaklarda yer alan bazı önemli gazetelere, hatıralara ve makalelere de yer verildi. Kitabın sonunaeklenen, ezanın serbest bırakıldığı günün havasını gazetelerin ilk sayfaları ise yakın tarihe ışık tutacak nitelikte. Özellikle ezanı serbest bırakan kanuna CHP’li milletvekillerinin de olumlu oy verdiklerini yansıtan haberler aydınlatıcı.

Ayrıca Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Arşivi’nden alınan belgeler konuyu incelemek isteyenlere yararlı bir altyapı sağlıyor. Mehmed Akif’in dava arkadaşı Eşref Edip’in ezan yasağının kalkmasından sonra yazdığı o etkileyici yazı ise “irtica cephesinde” Türkiye’nin neredeyse 60 yıldır aynı şeyleri tartıştığını göstermesi bakımından hazin; yine de yazı, günümüzü anlamak bakımından da değerli ipuçlarını taşımakta.

Özetle Türkçe Ezan ve Menderes, ezan yasağının kaldırılışının 60. yılında tarihin tozlu perdelerini başarılı bir şekilde havalandırıyor. 

Devamı ...